Sở Trung Ương
T́nh Báo Hoa Kỳ
Tài Liệu T́nh
Báo Truyền Tin Bằng Đường Giây Nóng.
T́nh trạng
số: NLJ92465
Hồ sơ của
thư viện MBJ số: 27
Hồ sơ lưu
trữ của cơ quan MORI:
13197:13197
Ngày báo
cáo: Ngày mồng 4 tháng
Năm, 1967
Số truyền
tin: 59488
Quốc Gia:
Nam Việt Nam, Sài G̣n 4 19292
DOI
Chủ đề:
Phẩm định về thế lực chính trị của nhóm Phật Giáo phản loạn trong
thời điểm bầu cử hiện thời kéo dài đến hết tháng 9 năm 1967.
ACQ:
Sài G̣n, Việt Nam.
Nguồn tài liệu:
1.3 (a) (4) Phẩm định lực lượng Phật Giáo Cực Đoan Nổi Loạn và Phật
Giáo Ôn Ḥa, ưu điểm và nhược điểm của họ, và kế hoạch cũng như chủ
đích trong thời kỳ bầu cử sắp tới. Đây không phải là sự phán quyết
chính thức của cơ quan hay phân bộ. Tài liệu tượng trưng cho sự nhận
xét của nhân viên Sở Trung Ương T́nh Báo Hoa Kỳ căn cứ theo dữ kiện
mà họ thu thập được trong thời điểm của bản báo cáo này.
1. Tóm lược:
Hiện t́nh của Phong Trào Phật Giáo Nổi Loạn chống chính quyền Quốc
Gia đang ở vị thế ít đe dọa cho sự ổn định chính trị ở Miền Nam hơn
là những thời điểm từ năm 1963 trở về trước. Chính quyền Quốc Gia
Việt Nam có một hệ thống t́nh báo rất hữu hiệu trong các hoạt động
của các tổ chức Phật Giáo Nổi Loạn, và sự kiểm soát chừng mực của
chính quyền cũng được tính toán cẩn thận để kềm chế t́nh trạng mà
không đi đến sự phản ứng quá đáng, có thể đưa đến hậu qủa là có thể
xảy ra t́nh trạng xáo động nghiêm trọng.
Thích Trí Quang, ở thời điểm này, là lănh tụ duy nhất của phe Loạn
Đảng Phật Giáo Việt Nam và cũng là kẻ duy nhất có đủ cơ động và khả
năng để khích động điều hành những cuộc phiến loạn chống Chính Quyền
Quốc Gia. Cuộc tranh giành quyền lực cá nhân giữa phe Phật Giáo Nổi
Loạn Qúa Khích và phe ôn hoà lănh đạo bởi Thích Tâm Châu h́nh như
vẫn c̣n tiếp tục. Theo sự phỏng đoán th́ Thích Trí Quang có thể nắm
trong tay khoảng 180,000 (một trăm tám mươi ngàn) lá phiếu trong khu
vực mà hắn ta có quyền lực mạnh nhất ở Miền Trung và Sài G̣n. Hắn ta
có khả năng khích động và xúi giục người khác và đệ tử của hắn hành
động theo ư của y thị. Thế nhưng, đệ tử của hắn nằm trong hệ thống
Phật Giáo h́nh như trung thành và được rèn luyện và quy về một nhóm
khoảng chừng 600 sư săi. Thích Tâm Châu được sự ủng hộ của các Phật
Tử gốc Miền Bắc di cư, mặc dù đa số sự ủng hộ này có thể là do phản
ứng chống lại hành vi thiên Cộng của bọn Phật Giáo Nổi Loạn Thích
Trí Quang. Thích Tâm Châu yếu ớt về khả năng tổ chức và không có
nhiều cán bộ. Dù cho đa số Phật Tử chống lại chính quyền quân sự
hiện thời; thế nhưng có thể là cả Thích Tâm Châu và Thích Trí Quang
đều sẽ không chống lại cuộc bầu cử Tổng Thống và Quốc Hội sắp tới,
mà họ sẽ âm thầm ủng hộ cuộc bầu cử và muốn thấy nhiều đệ tử của họ
được trúng cử vào Quốc Hội.. Thích Tâm Châu có thể là sẽ ủng hộ Thủ
Tướng Nguyễn Cao Kỳ, và Thích Trí Quang có thể là sẽ công bố ứng cử
viên Trần Văn Hương. Trong khi đó, một điều không thể chối căi được
rằng có Việt Cộng nằm vùng trong hàng ngũ Phật Tử trên phương diện
chính trị, thế nhưng chưa có bằng chứng cụ thể là Việt Cộng thống
trị Phật Giáo hay là điều khiển Phật Giáo, mặc dù trên thực tế th́
Phật Giáo Ấn Quang luôn luôn hoạt động có lợi cho Việt Cộng. Chính
Quyền Quốc Gia đă tỏ ra nắm được thế chủ động trong t́nh thế chính
trị ở Miền Nam, và Thích Trí Quang th́ luôn luôn tiếp tục quấy nhiễu
Chính Quyền Quốc Gia bất cứ khi nào hắn ta có cơ hội, và có những
dấu hiệu cho thấy rằng các ông sư lănh tụ Phật Giáo không chấp thuận
cho các Phật Tử tiếp tục tranh đấu ngoài ṿng Pháp Luật. Vào tháng
Chín và tháng Mười, rất có thể là những phe Loạn Đảng Phật Giáo Ấn
Quang cực đoan và nhóm ôn hoà sẽ tràn vào các địa điểm bầu cử thay
v́ các chướng ngại vật.
2. Hiện t́nh hoạt động của Phong Trào Phật Giáo Nổi Loạn chống
chính quyền Quốc Gia đang ở vị thế ít đe dọa cho sự ổn định chính
trị ở Miền Nam hơn là những thời điểm từ năm khoảng giữa 1963 trở về
trước. Bởi v́ sự thất bại về những yếu điểm sách lược quan trọng của
pha Phật Tử Nổi Loạn là điểm chính đưa đến sự ổn định chính trị ở
Miền Nam Việt Nam. Thế nhưng, khi thời hạn nhiệm kỳ của chính phủ
này từ từ hết hạn và bầu cử tổng thống và quốc hội sắp đến vào mùa
thu năm 1967, Phật Giáo Nổi Loạn, bảo đảm là, sẽ quan sát sự kiểm
tra phiếu rất tỉ mỷ.
3. Trong những năm qua, sự liên hệ giữa chính quyền Quốc Gia và nhóm
Phật Giáo Nổi Loạn đă được mô tả bằng những cường độ thay đổi của áp
lực chính trị và bạo động của nhóm loạn đảng Phật Giáo lên Chính
Quyền Quốc Gia và sau này Chính Quyền Quốc Gia đă phản công lại với
sự tính toán kỹ càng. Sách lược phản công của Chính Quyền Quốc Gia
được điều nghiên trên tất cả mọi chiến thuật chống nổi loạn từ toàn
lực tấn công bao gồm việc sử dụng quân đội thẳng tay đàn áp những
cuộc nổi loạn từ trọng tâm vào mùa xuân 1966, đến h́nh thức nhân
nhượng trong vài trường hợp khi biểu t́nh được chính quyền cho phép.
Những mưu mẹo và thủ đoạn mà Thủ Tướng Nguyễn Cao Kỳ đă dùng để xử
sự với vấn đề Phật Giáo nổi loạn có thể mô tả như mực độ nhạy bén
về chính trị mà ông đă thu đạt được kể từ khi nắm chính quyền. Chính
Quyền Quốc Gia có một hệ thống t́nh báo làm việc rất hiệu qủa ở bên
trong các hoạt động của phe luạn đảng Thích Trí Quang, và biện pháp
kềm chế t́nh h́nh để không đi đến chỗ qúa đáng để có thể kết tủa
thành sự rối loạn nghiêm trọng.
4. Sự điều khiển các phong trào Phật Giáo Nổi Loạn như là những áp
lực chính trị vẫn c̣n tiếp tục nằm trong bàn tay của một nhóm rất ít
tu sĩ Phật Giáo trong danh sách sau đây:
1) Thích Trí Quang.
2) Thích Huyền Quang.
3) Thích Thiện Hoa.
4) Thích Pháp Trí.
5) Thích Pháp Siêu.
6) Thích Trí Thủ.
7) Thích Thanh Vân.
8) Thích Minh Châu.
9) Thích Hộ Giác.
10) Thích Đôn Hậu.
11) Thích Thiện Minh.
12) Thích Nhất Hạnh.
Ngoại trừ Thích Nhất Hạnh ở ngoại quốc, chúng hội họp và bàn thảo
vào tuần lễ đầu tiên của mỗi tháng và mỗi khi có chuyện cần thiết
trong nội bộ. Cho đến khi Thích Thiện Minh bị thương bởi một kẻ tấn
công vô tung tích vào năm 1966, hắn ta vẫn là kẻ có ảnh hưởng lớn
nhất của đám “giặc thầy chùa”, được xếp vào hàng thứ nh́ đứng sau
Thích Trí Quang. Thích Trí Quang hoạt động trên mặt nổi và khuôn mặt
của hắn rất quen thuộc với công chúng, c̣n Thích Thiện Minh th́ hoạt
động trong mặt ch́m điều khiển tất cả các lực lượng phiến loạn và
biểu t́nh gồm tất cả các hội Thanh Niên Phật Giáo và Gia Đ́nh Phật
Tử. T́nh trạng sức khoẻ tệ hại của Thích Thiện Minh đă gây trở ngại
cho các hoạt động của hắn ta, và đưa đến hậu quả là bị mất quyền thế
và ảnh hưởng và để lại Thích Trí Quang phải gánh chịu trách nhiệm
lănh đạo các Phật Tử phiến loạn là một điều không tránh được. Với sự
suy tàn của Thích Thiện Minh, không c̣n ai ngoài Thích Trí Quang có
đủ khả năng để khích động và lănh đạo các hoạt động chống Chính
Quyền Quốc Gia hoặc là chỉ huy đám “giặc thầy chùa” một cách hiệu
lực.
5) Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTN) là tổ chức Phật
Giáo duy nhất hiện hữu từ ngày thành lập năm 1964 đă bị tổn thất v́
sự chia rẽ nội bộ. Sự chia rẽ nội bộ này là hậu qủa của sự xung đột
cá nhân mănh liệt giữa Thích Trí Quang nhà sư người Miền Bắc Di Cư
và cũng là Lănh Tụ Phật Giáo Thích Tâm Châu. Vào cuối tháng Mười năm
1966, sự phân chia đă chính thức triển khai trong GHPGVNTH khi những
Phật Tử theo phe ông Thích Trí Quang trong phiên họp “bỏ phiếu
kín”của “Hội Đồng Lưỡng Viện lạ thường” của GHPGVNTN đă đề cử ông
Thích Thiện Hoa làm Chủ Tịch Viện Phật Học thay thế ông Thích Tâm
Châu, cũng kể từ giờ phút đó, Loạn Đảng Phật Giáo Việt Nam đă thiết
lập trụ sở chính thức tại chùa Ấn Quang ở Sài G̣n trắng trợn phủ
nhận sự thừa kế quyền Chủ Tịch Viện Phật Học của Thích Tâm Châu.
Cũng trong thời gian đó, ông Thích Tâm Châu và các Phật Tử theo phe
ông cũng phủ nhận tính cách hợp pháp của cuộc “bỏ phiếu kín” của phe
ông Thích Trí Quang. Sự tranh giành quyền lực trong tổ chức Phật
Giáo này chỉ chủ yếu giữa các Phật Tử trong giáo phái MAHAYANA. Giáo
phái THERAVADA là một giáo phái chiếm một phần ba số Phật Tử Việt
Nam th́ chỉ đứng bên ngoài quan sát, giáo phái Phật Giáo này bao gồm
hàng ngàn các Phật Tử Việt Nam gốc Cam Bốt.
6) Sự khác biệt giữa Thích Tâm Châu và Thích Trí Quang không thể nào
hàn gắn được trong một tương lai ngắn ngủi, thế nhưng điều đó không
có liên hệ ǵ đến việc các Phật Tử tự do hành xử theo Đạo Phật hay
chủ nghiă của họ.
Thích Trí Quang tranh đấu cho quyền thế, với mục đích chủ yếu là
thao túng quyền lực thế tục và tâm linh của một quốc gia chính trị
thần quyền trong tất cả hay là một phần của Việt Nam gọi là “quốc
giáo”, điều này đă nẩy sinh ra trong tài liệu ông ta viết đă chỉ ra
sự bất khả phân định và quan hệ tự nhiên của khu vực địa lư, những
người sống trong vùng và Phật Giáo.
Thích Tâm Châu h́nh như là quan tâm về uy tín nhiều hơn là quyền thế.
Ông phấn đấu cho các hoạt động của Phật Giáo Thống Nhất trong vùng
Đông Nam Á, mà ông muốn trở thành nhà lănh đạo cao trọng. Chứng cớ
cho thấy hoài băo của Thích Tâm Châu có thể được nhận ra trong các
hoạt động cố vấn Tăng Thống của Hội Tăng Ǵa Thế Giới, Đại Biểu Tối
Cao của Hội Ái Hữu Phật Tử và thông tín viên thường xuyên của Lănh
Tụ Phật Giáo trong nhiều Quốc Gia ở Đông Nam Á.
7. Một ít điều căn bản cần thấu triệt để thẩm định, một cách đúng
đắn, mực độ “hậu thuẫn quần chúng ủng hộ” ông Thích Tâm Châu hay
Thích Trí Quang.
Quyền lực chính trị của Thích Trí Quang chủ yếu là ở Miền Trung và ở
vùng Sài G̣n và có thể phát hiện được qua sự kêu gọi mỵ dân của ông
ta, tài năng tổ chức và sự thao túng các thành phần sinh viên Đại
Học ở Sài G̣n và những nơi khác. Theo sự phỏng định từ ba nguồn tin
th́ con số cử tri mà có thể bị ảnh hưởng bởi Thích Trí Quang trong
cuộc bầu cử toàn quốc sắp tới là khoảng chừng 180,000 (một trăm tám
mươi ngàn) người. Thêm vào đó, con số đáng kể những thành phần Trung
Lập và Thân Cộng có thể theo sự lănh đạo của Thích Trí Quang. Thích
Trí Quang đă chứng tỏ là có khả năng khích động và xúi giục những
người khác, và những “phật tử” ủng hộ ông ta đă lộ ra thái độ trung
thành một cách cuồng tín và hung bạo, và điều này chứng tỏ cần phải
có sự trừng phạt tương xứng, theo sự phỏng đoán rằng có khoảng chừng
600 cán bộ trung kiên thuộc loại sư săi cuồng tín luôn sẵn sang tuân
theo mệnh lệnh của hắn ta một cách tuyệt đối. Yếu điểm chính của
Thích Trí Quang là thái độ bất ḥa hoăn và chủ ư khát vọng quyền lực,
ư định của hắn là xóa bỏ các hệ phái Phật Giáo khác, và chống đối sự
phát triển của đạo Công Giáo. (Đối với Thích Trí Quang th́ Phật Giáo
là “tôn giáo gốc” (Quốc Giáo) của người Việt Nam, c̣n Công Giáo là
nhập cảng từ ngoại quốc do Thực Dân mang vào.) Chủ đích “trung lập”
và “chống Mỹ” của Thích Trí Quang cũng đưa đến hậu qủa là số đông
các phần tử Quốc Gia Chống Cộng chán ghét và xa lánh.
8. Thích Tâm Châu được ủng hộ bởi thành phần Phật Giáo Di Cư và ông
cũng được các phe nhóm Phật Tử khác ủng hộ một cách hiển nhiên, thế
nhưng, đa số Phật Tử ủng hộ Thích Tâm Châu rất có thể là do phản ảnh
của sự ghê tởm hành vi chính trị cực đoan quá khích trong qúa khứ
của bọn phiến loạn Phật Tử hơn là sự thành khẩn và tích cực theo
Thích Tâm Châu. Ông Thích Tâm Châu rất yếu kém về khả năng tổ chức
và không có cán bộ ṇng cốt có khả năng để để tổ chức và khích động
quần chúng làm theo ư ông. Nhiều báo cáo chi biết ông Thích Tâm Châu
bị mất nhiều phật tử v́ họ phản đối việc ông lien kết với Chính
Quyền Quốc Gia. Ông Thích Tâm Châu đă củng cố vững mạnh trong ciệc
tranh đấu với Thích Trí Quang trong việc nắm quyền điều khiển Việt
Nam Quốc Tự bởi tác động của Chính Quyền Quốc Gia đă lựa chọn đường
lối rơ ràng là vô hiệu hóa Phong Trào Phật Giáo Nổi Loạn qua sự việc
Chính Quyền Quốc Gia đă ủng hộ phe Phật Giáo ôn hoà.
9. Kể từ năm 1963, phe Phật Giáo Nổi Loạn đă kiên định và liên tục
quấy nhiễu và đánh phá nền an ninh trật tự của Miền Nam Việt Nam, và
hầu như họ không c̣n biết kính trọng cá nhân nào hay quan tâm đến
vận mệnh Quốc Gia. Đa số Phật Tử h́nh như chống đối lại chính quyền
Quân Sự hiện thời. Ngay cả phe Phật Giáo ôn hoà cũng không chấp nhận
Chính Quyền Quân Sự mà không cần hạn chế điều kiện nào cả. Sự liên
minh giữa Thích Tâm Châu và Chính Quyền Quân Sự chỉ hoàn toàn là do
sự thuận lợi mà thôi. Dù sao đi nữa, cả hai phe theo Thích Tâm Châu
và Thích Trí Quang đều không chống đối cuộc bầu cử dân sự vào mùa
thu này. Sự công khai tẩy chay cuộc bầu cử Hội Đồng Lập Hiến vào
tháng 9 năm 1966 vừa qua đă mang đến hậu qủa là họ bị vô cùng mất
mặt và không có thế đứng trong Quốc Hội, và lần này họ sẽ cố gắng
sửa đổi lầm lẫn đó. Cả hai phe Phật Giáo ôn ḥa và Phật Giái nổi
loạn đều không công khai chấp nhận hay ủng hộ một ứng cử viên nào
trong cuộc bầu cử Tổng Thống sắp tới. Thế nhưng có dấu hiệu cho thấy
Thích Tâm Châu sẽ khuyến khích Phật Tử phe ông ta tham dự cuộc bầu
sử và, ít ra là ngấm ngầm, ủng hộ Thủ Tướng Nguyễn Cao Kỳ nếu ông ra
tranh cử. Nhiều tin t́nh báo mới đây cho biết Thích Trí Quang cũng
sẽ ủng hộ cuộc bầu cử toàn quốc. Trong buổi họp với các cố vấn chính
trị của Thích Trí Quang ở chùa Ấn Quang vào thượng tuần tháng Tư,
Thích Trí Quang đă quyết định công khai ủng hộ ông Trần Văn Hương
làm ứng cử viên Tổng Thống, và ủng hộ một số ứng cử viên khác vào
Lưỡng Viện Quốc Hội, mặc dù sự ủng hộ các ứng cử viên này không
được công bố chính thức. Cũng từ các tin t́nh báo này cho biết trong
buổi họp bí mật giữa ông Trần Văn Hương và người đại diện cho Thích
Trí Quang và Thích Trí Quang đă điều đ́nh với ông Trần Văn Hương để
gài người của ông ta vào ghế Phó Tổng Thống trong Chính Quyền Quốc
Gia. Trong buổi mật đàm này, ông Trần Văn Hương đă nhiều lần tán
dương Thích Trí Quang và chỉ trích Thích Tâm Châu. Nhiều tin t́nh
báo từ Miền Trung đă cho biết nhiều ứng cử viên là đệ tử của Thích
Trí Quang.
10. Sự việc đáng nghi ngờ rằng Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống
Nhất cũng như nhiều cơ quan khác ở Miền Nam đă bị Việt Cộng thâm
nhập, mặc dùng không có bằng chứng cụ thể nào chứng minh rằng Phật
Giáo bị thống trị hay điều khiển bởi Việt Cộng. Thế nhưng sự thật là
thái độ của GHPGVNTN quấy phá nền an ninh trật tự Miền Nam trong
thời chiến, và chứng cớ hiển nhiên là chúng tẩy chay cuộc bầu cử
hiếp pháp từ tháng Bẩy cho đến tháng Chín năm 1966, thường là mọi
việc đều rặp khuôn theo chính sách của Việt Cộng. Sự thật không thể
chối căi được là các phần tử Phật Giáo Nổi Loạn, trong những hành vi
chống đối Chính Quyền Quốc Gia, nhiều khi chúng đứng hẳn về phía
Cộng Sản càng làm làm gia tăng sự nghi ngờ là GHPGVHTH bị Việt Cộng
thâm nhập và do Việt Cộng điều khiển. Những kẻ thường kêu gọi “trung
lập và phản chiến” như cố vấn chính trị của Thích Trí Quang là Thích
Nhất Hạnh đă cho thêm bằng chứng mạnh mẽ để không thể chối căi rằng
GHPGVNTH được điều khiển bởi Việt Cộng. Thêm vào đó nữa là một cố
vấn chính trị khác của Thích Trí Quang là Thích Thiện Hoa ở Chùa Trà
Vinh, Tỉnh Ninh B́nh là vùng Việt Cộng kiểm soát. Mặc dùng sống ở
Sài G̣n, nhưng Thích Thiện Hoa đi về Chùa Trà Vinh mỗi tháng, và tin
t́nh báo cho biết Thích Thiện Hoa có người chuyển tin tức và đi đi
về về giữa Ninh B́nh và Sài G̣n luôn luôn. Thích Thiện Hoa là người
mà ai cũng biết tiếng ông ta là bạn than của Nguyễn Hữu Thọ là Chủ
Tịch của Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam. Ngoài ra c̣n có nhiều chứng
cớ từ lời khai của các cácn binh Việt Cộng bị bắt cho biết rằng
GHPGVNTH là cơ sở để thâm nhập cán bộ vào hoạt động ở Miền Nam.
11. Miền Trung Việt Nam, hay nói rơ hơn là Huế, là trung tâm hoạt
động chính trị của GHPGVNTH từ sau giữa năm 1963, và ngay cả đế giờ,
mực độ và bản chất của của các hoạt động của Phật Giáo trong vùng
này là biểu hiệu cho mực độ chống chính quyền Quốc Gia. Tuy rằng
thỉnh thoảng ở Huế và những nơi khác vẫn c̣n những tin tức t́nh báo
cho biết là có những mưu đồ chính trị của Phật Giáo, t́nh trạng hiện
thời cho thấy rằng Chính Quyền Quốc Gia đang nắm giữ được t́nh thế ở
Huế và những nơi khác. Lẽ dĩ nhiên là Thích Trí Quang vẫn luôn luôn
là cái gai nhọn chống đối Chính Quyền Quốc Gia, và bất cứ khi nào
có cơ hội là hắn sẽ không ngần ngại làm xấu hổ Chính Quyền Quốc Gia.
Thế nhưng cũng có những lănh tụ Phật Giáo khác, dù là đang hoạt động
chính trị hiện thời hay trong qúa khứ, đă bày tỏ thái độ là không
nên đấu tranh nổi loạn ngoài ṿng pháp luật. Ngày bầu cử gần kề,
nhưng không có dấu hiệu ḥa giải giữa hai phe Thích Tâm Châu và
Thích Trí Quang. Có thể là Chính Quyền Quốc Gia sẽ tiếp tục ổn định
được t́nh thế, và sẽ có nhiều Phật Tử tham dự vào thể chế dân chủ và
cũng sẽ có nhiều Phật Tử tham dự vào Quốc Hội để giải quyết vấn đề
của họ. Vào thời gian bầu cử tháng 9 và tháng 10 năm 1967, hy vọng
là cả hai phe Phật Giáo sẽ tràn vào pḥng phiếu để bầu cử chứ không
phải để quấy nhiễu Chính Quyền.
12. Bản báo cáo này gồm tin tức phối hợp với Ṭa Đại Sứ Hoa Kỳ ở Sài
G̣n.
13. Tin t́nh báo State USMACV (Thống Tướng Westmoreland, Chỉ Huy
Trưởng, J-2) Cinpac (Đô Đốc Sharp và Polad).
Hết |