— Tên thật là Nguyễn Xuân Tụ, sinh ngày
22/4/1940
— Viện Phó Phân Viện Đà Lạt của Viện Khoa Học
Việt Nam năm 1988
— tham gia hội Văn Nghệ Lâm
Đồng tại Đà Lạt, cộng tác với tạp chí Langbian
— bị quản thúc tại gia từ
năm 1997
Ông Hà Sĩ Phu tên thật là
Nguyễn Xuân Tụ, sinh ngày 22/4/1940, tại Làng Đông Hồ, Huyện Thuận
Thành, Tỉnh Bắc Ninh. Ông sống bằng nghề dạy học, tự phấn đấu và đỗ
phó tiến sĩ về Sinh Học tại Tiệp Khắc.
Ông từng giữ trách nhiệm
Viện Phó Phân Viện Đà Lạt của Viện Khoa Học Việt Nam năm 1988. Trong
thời gian này, ông đă nhiều lần bày tỏ sự bất đồng ư kiến với cấp
lănh đạo. Đảng cộng sản Việt Nam từng mời ông gia nhập, nhưng ông từ
chối, nên ông bị cho về hưu non.
Sau khi về hưu, ông tham
gia hội Văn Nghệ Lâm Đồng tại Đà Lạt, cộng tác với tạp chí Langbian
từ năm 1988 qua các bài thơ ngắn với bút hiệu là Tú Xuân. Tháng
9/1988, ông bắt đầu viết những bài nghị luận, bày tỏ tâm tư, suy
nghĩ, nhận định về chính sách, chế độ cộng sản Việt Nam, chủ nghĩa
Mác Lê, tương lai đất nước...
Ông Hà Sĩ Phu nổi tiếng
qua các tác phẩm "Dắt tay nhau đi dưới tấm biển chỉ đường của trí
tuệ" (1988), "Đôi điều suy nghĩ của một công dân" (1993), "Chia tay
ư thức hệ" (1995).
Nhà văn Tiêu Dao Bảo Cự
nhận xét như sau về ông Hà Sĩ Phu : " Hà Sĩ Phu tin vào quy luật của
lịch sử và không chấp nhận thái độ đứng bên lề hay ngồi chờ. Anh tin
vào con người và trí tuệ nên đă dồn hết tinh lực và tâm huyết vào
các bài viết của ḿnh. Anh cho rằng việc nâng cao nhận thức của quần
chúng là vấn đề cơ bản để chuyển biến t́nh thế về lâu về dài. Anh
dấn thân nhưng không làm chính trị chuyên nghiệp. Anh chỉ làm lư
luận, bày tỏ quan điểm, phân tích t́nh h́nh một cách sáng suốt, sắc
bén và can đảm. Anh đề nghị những giải pháp, lối thoát cho dân tộc
và cả cho đảng cộng sản đang cầm quyền chỉ v́ thật sự đau ḷng và ưu
tư cho vận nước. Hà Sĩ Phu là biểu tượng của trí tuệ, của tự do tư
tưởng trong thời kỳ mới của đất nước và thời đại".
Các tác phẩm của ông đă
được phổ biến rộng răi trong cũng như ngoài nước. Các đài, báo chí
hải ngoại thường xuyên nhắc nhở tới các tác phẩm này và xem Hà Sĩ
Phu là một nhà trí thức cấp tiến hàng đầu. Điều này làm cho cấp lănh
đạo đảng cộng sản Việt Nam lo ngại và liệt ông vào thành phần có tư
tưởng phản động nguy hiểm nhất.
Qua cuộc phỏng vấn của
đài VNCR tại Nam California (Hoa Kỳ) phát thanh ngày 28/11, ông Hà
Sĩ Phu nhận định rằng : "...Sự tiến bộ và ḥa nhập kinh tế không thể
nào tách rời khỏi sự tiến bộ và ḥa nhập văn minh về chính trị. Rằng
muốn sống có hạnh phúc th́ không phải chỉ cần giữ cho nước được yên,
cho nhà được ổn là đủ, mà mỗi người phải biết đứng lên với tư cách
công dân, dùng quyền làm chủ đất nước của ḿnh để lựa chọn và vun
đắp cho một thể chế văn minh. Muốn thế th́ trước hết là phải có một
nền tự do dân chủ đến mức độ tối thiểu, đủ để cho phép cái quyền
công dân ấy có thể bắt đầu..."
Ngày 5 tháng 12 năm 1995,
ông đă bị công an Hà Nội bắt giữ trong chuyến ra Bắc thăm gia đ́nh.
Ngày 6/12/1995, công an Lâm Đồng lại đến bao vây, lục soát tư gia
của ông tại Đà Lạt và tịch thu trên 3000 trang tư liệu cùng một số
đĩa vi tính, băng vidéo, cassette. Sau nhiều lần chất vấn, công an
Lâm Đồng mới cho bà Thanh Biên, vợ ông Hà Sĩ Phu, biết là ông bị bắt
v́ trong tay ông có giữ tài liệu của ông Vơ văn Kiệt viết cho Bộ
Chính Trị vào tháng 8/1995.
Ngày 5 tháng 12 năm 1995,
ông Hà Sĩ Phu đă bị công an Hà Nội dàn cảnh một vụ đụng xe để tịch
thu xách tay của ông trong đó có lá thư của ông Vơ Văn Kiệt, ủy viên
Bộ Chính Trị kiêm Thủ Tướng chính phủ, gởi các ủy viên khác trong Bộ
Chính Trị của đảng cộng sản Việt Nam. Sau đó, vào ngày 22/8/1996,
nhà cầm quyền Việt Nam đă dàn dựng một phiên ṭa xử ông Hà Sĩ Phu
một năm tù ở với tội danh "có hành vi tiết lộ bí mật của nhà nước".
Cùng với ông Hà Sĩ Phu, c̣n có các ông Lê Hồng Hà và Nguyễn Kiến
Giang cũng bị đưa ra xử trong phiên ṭa này. Thật ra, dư luận ở
trong và ngoài nước đều biết là chính quyền cộng sản Việt Nam muốn
trù dập những người đă dám đưa ra những đ̣i hỏi dân chủ, nên đă phản
đối một cách mạnh mẽ để yêu cầu Hà Nội phải hủy bỏ bản án và trả tự
do cho Hà Sĩ Phu và Lê Hồng Hà.
Dưới áp lực của dư luận
quốc tế và sự phản đối của người Việt Nam ở trong cũng như ngoài
nước, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đă phải thả ông Hà Sĩ Phu vào
ngày 4/12/1996, sau một năm giam giữ với một bản án phi lư.
Ra khỏi tù, ông Hà Sĩ Phu
vẩn tiếp tục giữ vững lập trường tranh đấu dân chủ và sự thật. Ông
tiếp tục viết bài phê phán chính sách cai trị độc tài của nhà cầm
quyền Hà Nội và sẳn sàng trả lời nhiều cuộc phỏng vấn của các cơ
quan truyền thông ở nước ngoài.
Ngày 28/03/1997, ông Hà
Sĩ Phu đă bị công an tỉnh Lâm Đồng gọi lên trụ sở công an ở Đà Lạt
để thẩm vấn. Cuộc hỏi cung xoay quanh những bài viết và các cuộc
phỏng vấn của ông Hà Sĩ Phu do các cơ quan truyền thông nước ngoài
thực hiện. Công an tỉnh Lâm Đồng đă cáo buộc ông Hà Sĩ Phu vi phạm
luật pháp khi viết những bài "xuyên tạc chế độ" gởi ra nước ngoài,
trả lời các cuộc phỏng vấn của các cơ quan truyền thông nước ngoài
để "bôi nhọ nhà nước xă hội chủ nghĩa". Sau khi cáo buộc ông Hà Sĩ
Phu, công an đă yêu cầu ông phải kư vào một biên bản nội dung thừa
nhận những ǵ ông đă làm trong thời gian gần đây là "vi phạm luật
pháp" và phải hứa là từ nay không viết bài gởi ra nước ngoài, không
trả lời phỏng vấn của các cơ quan truyền thông ở hải ngoại. Ông Hà
Sĩ Phu đă phản đối sự ép buộc này và ông đă ghi thêm vào biên bản là
những ǵ ông đă làm không hề vi phạm luật pháp, mà chỉ thể hiện
quyền tự do ngôn luận của một công dân.
Cuộc thẩm vấn kết thúc
vào buổi chiều cùng ngày. Trước khi cho ông Hà Sĩ Phu ra về, công an
tỉnh Lâm Đồng đă nhắc lại lệnh cấm của nhà nước là từ nay ông Hà Sĩ
Phu không được viết bài, không được trả lời phỏng vấn của các cơ
quan truyền thông ở nước ngoài. Nếu vi phạm, nhà nước sẽ có biện
pháp.
Ngoài hành động đe dọa
ông Hà Sĩ Phu, nhà nước cộng sản Việt Nam c̣n đang t́m cách gây khó
khăn cho gia đ́nh ông qua việc tịch thu chiếc quán nhỏ của vợ ông ở
ngay trước nhà, để cho cơ quan hành chánh của phường làm nơi hội họp.
Mục tiêu của nhà nước cộng sản Việt Nam là cô lập kinh tế ông Hà Sĩ
Phu, v́ chiếc quán nhỏ đó là nguồn sinh sống duy nhất của gia đ́nh
ông.
Sự kiện công an cộng sản
Việt Nam cấm đoán ông Hà Sĩ Phu không được viết bài hay trả lời
phỏng vấn của các cơ quan truyền thông ở nước ngoài đă vi phạm ngay
chính điều 69 của Hiến Pháp nước Cộng Ḥa Xă Hội Chủ Nghĩa Việt Nam
thừa nhận quyền tự do ngôn luận và báo chí của công dân Việt Nam, vi
phạm điều 19 của Hiệp Ước Quốc Tế Về Quyền Dân Sự và Chính Trị khẳng
định "không ai có thể bị làm khó khăn v́ những ư kiến của họ".
Sự kiện nhà nước cộng sản
Việt Nam t́m cách cô lập kinh tế gia đ́nh ông Hà Sĩ Phu là một hành
động trù dập trắng trợn những người khác chính kiến. Sự kiện này nói
lên bản chất vô nhân đạo của chế độ cộng sản Việt Nam qua chủ trương
dồn những người khác chính kiến vào đường cùng của sự đói nghèo. |