Muôn dặm xa xăm, quan san nghìn trùng cách trở, cho nên anh chị em chúng tôi tưởng nhớ quê hương, mượn nghệ thuật truyền thông bắt nhịp cầu liên lạc về Tổ Quốc.

Trung Quốc muốn chia đôi Thái Bình Dương?

Seth Cropsey

Trong số mới nhất của tờ Foreign Affairs, một tờ báo phát hành bởi Hội Đồng Ngoại Giao Hoa Kỳ (Council on Foreign Relations) Giáo sư Seth Cropsey dựa vào lời tuyên bố mới đây của Đô đốc Robert Willard Tư lệnh Lực lượng Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương dự đoán rằng Trung Quốc không những chỉ muốn làm chủ Biển Đông mà còn muốn làm chủ Thái Bình Dương hay ít nhất chia đôi quyền hoạt động trên Thái Bình Dương.

Seth Cropsey là một khuôn mặt thuộc giới cực hữu xuất thân từ đại học Harvard - St. George ở Chicago và lấy bằng MA tại đại học St. John’s College ở Boston. Ông từng phục vụ trong chính quyền của Tổng thống Reagan và Tổng thống George H.W. Bush (Bush lớn) cũng như tại các cơ sở cực hữu như Heritage Foundation, American Enterprise Institute … Trong chính phủ George W. Bush (Bush nhỏ) ông làm giám đốc Cơ quan Phát Thanh Quốc tế (International Broadcasting Bureau). Ông hiện dạy học tại Đại học Chicago (University of Chicago). Quan điểm của ông là Hoa Kỳ phải mạnh và phải hành động mạnh. Nhưng cái khó bó cái khôn. Vấn nạn là “tiền đâu?”.

Trong một bài báo nhan đề: “Keeping the Pacific Pacific: The looming U.S. Chinese Naval Rivalry” (tạm dịch: Cuộc tranh quyền làm chủ Thái Bình Dương giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc) giáo sư Seth Cropsey viết:

Khi thăm viếng Nhật Bản cuối tháng Tám vừa qua, Đô đốc Robert Willard, Tư lệnh Lực lượng Hoa Kỳ tại Thái Bình Dương nói với các nhà báo rằng Trung Quốc gần như đã sẵn sàng cho hoả tiễn đạn đạo đánh tàu thủy (anti-ship ballistic missile – ASBM) hoạt động. Đây sẽ là thứ vũ khí đầu tiên trên thế giới. Vũ khí đánh tàu trên biển như cruise missile (hoả tiễn bay ngang) xưa nay không hiếm nhưng tốc độ chỉ bằng 1/10 tốc độ của hoả tiễn đạn đạo, và tầm hoạt động tối đa là 600 dặm, có sức công phá ít hơn và do đó ít nguy hiểm. Trái lại, theo một tài liệu của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ hoả tiễn ASBM của Trung Quốc có tầm 1000 dặm.

Hoả tiễn đạn đạo TQ vào cuộc tập trận

Các nhà hoạch định sách lược của Trung Quốc dự tính rằng ASBM có khả năng đánh chìm những mẫu hạm lớn của Hoa Kỳ khi những mẫu hạm này còn rất xa bờ biển Trung Quốc, xa ngoài tầm của các phản lực cơ chiến đấu tối tân sắp chế tạo có tầm hoạt động 600 dặm. Do đó ASBM sẽ thực hiện được mục tiêu chiến lược của Trung Quốc là không cho Hải quân Hoa Kỳ hoạt động một cách an toàn tại phía Tây Thái Bình Dương, cách bờ biển châu Á 1000 dặm.

Sự tranh chấp giữa Trung Quốc và Đài Loan là mối đe doạ lớn nhất cho Hải quân Hoa Kỳ hoạt động ở Tây Thái Bình Dương. Nếu Trung Quốc có ASBM thì Hoa Kỳ không có khả năng giữ lời cam kết bảo vệ Đài Loan nếu bị Trung Quốc tấn công. Hải quân Hoa Kỳ chưa có vũ khí chống ASBM và không có chương trình chế tạo. Trong trường hợp này ảnh hưởng của Hoa Kỳ tại Á châu đương nhiên bị giảm sút. Hậu quả là chính sách làm bá chủ trong vùng của Trung Quốc trở nên một thực tế và sẽ tạo ra một cuộc chạy đua vũ trang trong vùng.

Các nước đồng minh của Hoa Kỳ đặc biệt ba nước Úc, Nhật Bản và Nam Hàn tự hỏi phải làm gì khi Hải quân Hoa Kỳ không còn hoạt động tự do trong vùng Tây Thái Bình Dương để duy trì hoà bình tại đó như Hoa Kỳ đã làm trong nhiều thập niên qua, mà thí dụ điển hình nhất là năm 1995 và 1996 Tổng thống Clinton đã cho các mẫu hạm đặc nhiệm vào eo biển Đài Loan và giải quyết được sự căng thẳng giữa Trung Quốc và Đài Loan.

Nếu Hải quân Hoa Kỳ không còn bảo vệ được Tây Thái Bình Dương các nước trong vùng phải tìm cách tự vệ. Tháng Bảy vừa qua, lần đầu tiên sau 36 năm kể từ khi chấm dứt Thế chiến II, Nhật Bản tuyên bố sẽ tăng cường lực lượng tàu ngầm. Mùa Xuân năm 2009 Úc châu cũng công bố chương trình tăng cường hạm đội tàu ngầm và mua thêm nhiều chiến hạm tối tân. Nam Hàn cũng đang tối tân hóa Hải quân và lực lượng đổ bộ của mình. Nam Hàn còn một bận tâm khác là câu hỏi: Nếu Trung Quốc bảo đảm với Nam Hàn sẽ không xâm lăng Nam Hàn với điều kiện Nam Hàn yêu cầu quân đội Mỹ rút quân ra khỏi Nam Hàn thì Nam Hàn sẽ tính sao?

Cho đến lúc này các nhà hoạch định sách lược Hoa Kỳ chưa xem sự phát triển khả năng hoả tiễn của Trung Quốc là một đe doạ – vì Hoa Kỳ đang dồn sức vào chiến tranh trên bộ mà quên vai trò quan trọng có tính lịch sử của Hải quân.

Sau nhiều tháng quan sát chính sách ngoại giao có tính bành trướng của Trung Quốc, Đô đốc Wiillard mới lên tiếng bày tỏ sự lo lắng về khả năng đánh chìm các mẫu hạm của Hoa Kỳ.

Tháng Ba vừa qua Bắc Kinh tuyên bố Biển Đông là vùng “quyền lợi thiết yếu” (core interest) của Trung Quốc. Biển Đông là một vùng biển quốc tế chạy dài từ Trung Quốc đến Phi Luật Tân, xuống tận vùng biển rộng hơn giữa Mã Lai Á và Việt Nam. Biển Đông là hải lộ thương mãi nối liền Đông Á và Trung Đông, trong đó dầu thô là chính yếu. Biển Đông có nhiều đảo nhỏ các nước chung quanh như Brunei, Mã Lai Á, Phi Luật Tân, Việt Nam đang tranh giành chủ quyền với Trung Quốc. Khi tuyên bố Biển Đông là “vùng quyền lợi thiết yếu”, Trung Quốc muốn nói Biển Đông là vùng biển của mình và sẽ bảo vệ nó bằng sức mạnh quân sự.

Giữa tháng 7/2010, bốn tháng sau lời tuyên bố độc quyền trên, Tân Hoa Xã trích lời một giới chức quân sự cao cấp trong ngành nghiên cứu của Trung Quốc nói rằng Hoàng Hải (Yellow Sea), vùng biển nằm giữa bán đảo Triều Tiên và Trung Quốc là “vùng quyền lợi thiết yếu có tính sinh tử của Trung Quốc (pivotal core interest) chẳng những thiết yếu về phương diện hàng hải mà còn thiết yếu cho an ninh của Trung Quốc”.

Đầu tháng 9, tại Hoàng Hải xảy ra vụ đụng chạm giữa Nhật Bản và Trung Quốc khi Hải quân Nhật bắt giữ một tàu đánh cá của Trung Quốc vào quá gần quần đảo Senkaku. Quần đảo Senkaku hiện trong tay Nhật nhưng Trung Quốc cho là đảo của mình.

Tháng Tám Trung Quốc loan tin một tàu ngầm nhỏ của Trung Quốc có người lái đã cắm cờ của Trung Quốc dưới đáy Biển Đông, ý nói Biển Đông thuộc chủ quyền mình. Lời tuyên bố “vùng quyền lợi thiết yếu” và việc cắm cờ chủ quyền đều là những hành động vừa vi phạm luật quốc tế vừa có tính khiêu khích.

Những lời tuyên bố mới đây của Trung Quốc cho thấy Trung Quốc không có thái độ nhượng bộ. Trong tháng Bảy sau khi chính quyền Tổng thống Obama (qua lời tuyên bố tại Hà Nội của bà Bộ trưởng Ngoại giao Hillary Clinton) đề nghị giải pháp thương thuyết đa phương để giải quyết cuộc tranh chấp tại Biển Đông, ông Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Dương Khiết Trì (Yang Jiechi) nói với một nhà ngoại giao Singapore rằng, “hãy nhìn vào thực tế, Trung Quốc là một nước lớn và các nước khác chỉ là những nước nhỏ” (China is big country and other countries are just small countries, and that’s just a fact) (1).

Người ta đặt câu hỏi: không biết Trung Quốc sẽ hành xử như thế nào khi trở thành bá chủ trong vùng? Sức mạnh quân sự lớn mạnh theo cấp số nhân đe doạ ảnh hưởng của Hoa Kỳ tại Đông Á, cùng những lời tuyên bố mạnh miệng của Trung Quốc cho thấy một tương lai khó khăn cho những nước trong vùng từ trước đến nay vẫn ủng hộ lập trường của Hoa Kỳ là: duy trì sự tự do lưu thông trên biển; không có tham vọng đất đai; và ngăn không cho nước nào trở thành bá chủ trong vùng Á châu.

Người Á châu có kinh nghiệm để biết rằng “sức mạnh tạo ra quyền lực và hải lực có thể tạo ra sức mạnh”. Hạm đội của Tây Ban Nha chiếm Phi Luật Tân trong thế kỷ thứ 16, và trong suốt thế kỷ thứ 19 và phần đầu của thế kỷ 20 Hải quân của đế quốc Anh làm chủ vùng biển Tây Thái Bình Dương.

Nhưng đối với Trung Quốc bài học biến hải lực thành sức mạnh chính trị là bài học Nhật Bản. Lịch sử bành trướng của Nhật trong mấy thập niên sau của tiền bán thế kỷ 20 cho thấy Á châu sẽ bị đe doạ như thế nào khi có một nước có nhiều tham vọng trở thành bá chủ trong vùng.

Sau khi Hải quân Nhật kiểm soát toàn bộ vùng Tây Thái Bình Dương Nhật đã xâm lăng, uy hiếp và đàn áp các nước chung quanh. Với khả năng chuyên chở binh sĩ bằng đường biển Nhật đã đe doạ an ninh từ Ấn Độ đến Hawai.

Điều này không có nghĩa khi mạnh như Nhật (vào thời đó) Trung Quốc sẽ hành động như Nhật Bản. Nhưng hiện nay khi thấy Trung Quốc tăng triển lực lượng hải quân, chế tạo ASBM và tuyên bố chủ quyền những vùng biển quốc tế các nước Úc, Ấn Độ và Việt Nam đều lo và tìm cách tăng cường hải lực của mình. Sự chạy đua vũ trang này chứng tỏ sự an ninh và ổn định tại Tây Thái Bình Dương trước đây nhờ sự hiện diện của hạm đội Mỹ sẽ không còn nữa.

Hoả tiễn ASBM của Trung Quốc là một đe doạ. Nhưng Hoa Kỳ cũng có thể giảm thiểu mối đe doạ này bằng cách đóng nhiều những mẫu hạm nhỏ hơn và tăng tầm hoạt động của các phản lực cơ cất cánh từ mẫu hạm. Lúc này với tình trạng ngân sách thâm thủng Hoa Kỳ khó thực hiện việc đóng tàu và chế tạo máy bay tốn kém này. Mặt khác ông Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates cho rằng trong tương lai Hải quân không còn là tượng trưng của sức mạnh.

Vì vậy hiện nay chính phủ Hoa Kỳ áp dụng chính sách khả dĩ nhất là: tăng cường mối quan hệ liên minh với các nước trong vùng Tây Thái Bình Dương và giúp hình thành một thoả thuận chung để giải quyết sự tranh chấp biển đảo trong Biển Đông.

Ngoài ra Hoa Kỳ nên mở rộng các cuộc thao dượt hải quân chung với các nước đồng minh trong vùng. Hoa Kỳ cần giữ lịch trình tập trận ngoài biển chung với Nhật Bản vào tháng 12 năm nay chung quanh quần đảo Ryukyu, một quần đảo nằm trên vùng ranh giới phía đông của biển Đông Trung Quốc (East China Sea).

Chính phủ Obama nên bỏ lệnh ngầm cấm các giới chức Hải quân Hoa Kỳ công khai nói lên sự đe doạ của sự lớn mạnh của Hải quân Trung Quốc. Sự “nói lên” này có thể làm cho Quốc hội quan tâm và thay đổi chính sách giảm ngân sách của hải quân Hoa Kỳ hiện nay.

Nếu Hoa Kỳ không có một lực lượng an ninh hùng mạnh và một chính sách ngoại giao cứng rắn tại Đông Á thì Hoa Kỳ sẽ mất tư thế một nước có vai trò hàng đầu trong vùng Thái Bình Dương. Điều này sẽ làm thiệt hại quyền lợi kinh tế của Hoa Kỳ và sự an ninh của gần một nửa dân số thế giới.

ASBM của Trung Quốc chưa phải là thứ vũ khí đáng sợ đe doạ tương lai của Hoa Kỳ. Cái đe doạ Hoa Kỳ chính là ở chỗ Hoa Kỳ không huy động được nội lực để duy trì sức mạnh của mình.

Seth Cropsey

Nguồn: Forign Affairs, 27/09/2010

Trần Bình Nam lược dịch

(1) Ý rằng lớn nhỏ không thể ngồi chung với nhau cá mè một lứa được.

© Thông Luận 2010

  31

Về Nhà

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19